همه چیز در مورد بیمه تامین اجتماعی
یکی از رایج ترین سوالاتی که از افراد شاغل پرسیده می شود این است که آیا بیمه تامین اجتماعی هستند یا خیر؟ به جرات می توان گفت بیمه تامین اجتماعی یکی از دغدغه های بزرگ جوانان است. چرا که افراد شاغلی که هنوز بیمه نشده اند؛ قطعا پیش خود به این فکر می افتند که قرار است تا زمانی کار کنند و یا در آینده چگونه باید خرج و مخارج خود و خانواده شان را تامین کنند و ده ها سوال و دغدغه های دیگری که در صورت عدم بیمه تامین اجتماعی به ذهنشان می رسد.
حال به دلیل اهمیت این موضوع قرار است به طور کامل به این سوال بپردازیم که دقیقا بیمه تامین اجتماعی چیست و چه مزایایی دارد. همچنین قصد داریم شما را با انواع بیمه تامین اجتماعی، شرایط پرداخت بیمه، هزینه های حق بیمه، سابقه بیمه تامین اجتماعی و دیگر موضوعات مهم آشنا کنیم. پس برای اینکه در مورد بیمه تامین اجتماعی همه چیز را بدانید در ادامه همراه افق نیکان باشید.
بیمه تامین اجتماعی چیست؟
سازمان تامین اجتماعی ایران، که از سال ۱۳۰۱ تاسیس شد برای ایجاد رفاه و حمایت از حقوق تمامی افراد شاغل از جمله کارکنان ادارات، سازمان ها، تمامی پرسنل های بخش های خصوصی، کارمندان مراکز، کارگران و … قانونی تحت عنوان قانون کار به تصویب رساند و مفهوم بازنشستگی را بیان کرد. در قانون کار، سه وظیفه اصلی برای کارفرمایان در قبال کارکنانی که دارد تعریف شده است که این وظایف به طور خلاصه به شرح زیر می باشد.
１- فراهم کردن حقوق و حمایت مالی پس از چندین سال خدمت.
２- حمایت مالی آن دسته از افرادی که به دلایل متعددی دیگر توانایی کار نداشته و عرفا از کار افتاده محسوب می شود.
３- حمایت از حقوق خانواده فرد شاغلی که فوت کرده است.
４- حمایت از حقوق افراد که به دلایل متعددی بیکار شده اند.
به طور کلی بیمه یک نوع تعهد است که شرکت بیمه گذار همچون سازمان بیمه تامین اجتماعی، به افراد بیمه شده می دهد تا او را در برابر شرایط بیکاری، عدم توانایی برای ادامه کار و … پشتیبانی کند و حق بیمه پرداختی که طی سال ها پرداخت کرده را به طور ماهیانه جبران کند.
انواع بیمه تامین اجتماعی
بیمه تامین اجتماعی انواع مختلفی داشته و هر فرد بسته به شرایط خود می تواند مشمول انواع بیمه تامین اجتماعی شود. انواع بیمه تامین اجتماعی عبارتند از:
- بیمه اجباری
- بیمه خویش فرما
- بیمه بیکاری
- بیمه اختیاری
- بیمه بازنشستگی
- بیمه کارفرمایان
- بازنشستگی و فوت و از کار افتادگی
- بیمه تکمیلی
آشنایی با بیمه اجباری
با توجه به قوانینی که در خصوص حقوق کارمندان و کارگران به تصویب رسیده است. تمامی کارفرمایان باید کارکنان خود را بیمه کرده و آن ها را تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دهند. بیمه اجباری نسبت به دیگر بیمه های تامین اجتماعی مزیت های بیشتری دارد. مهم ترین مزیت بیمه اجباری، پرداخت به موقع حقوق ماهیانه، بیمه بیکاری و بیمه از کارافتادگی است.
آشنایی با بیمه خویش فرما
نوع دیگری از بیمه تامین اجتماعی، بیمه خویش فرما می باشد. همانطور که از اسمش مشخص است این بیمه خود فرد اقدام به پرداخت حق بیمه می کند. یعنی فرد شاغل، خودش را مشمول حقوق بیمه می کند. دو مزیت بیمه خویش فرما، پرداخت به موقع حقوق ماهیانه از سوی سازمان و امکان بیمه از کار افتادگی است. مزیت بیمه‌ی بیکاری در این دسته قرار نمی گیرد.
آشنایی با بیمه اختیاری
حق بیمه اختیاری همانند بیمه خویش فرما از سوی خود فرد پرداخت می شود. اما از این نوع بیمه در زمانی که فرد تحت پوشش هیچ گونه بیمه ای نباشد می توان استفاده کرد. نکته ی دیگری که در مورد بیمه اختیاری وجود دارد این است که حق بیمه اختیاری حتما باید به موقع پرداخت شود. در غیر این صورت قطعا بیمه باطل می شود.
آشنایی با بیمه کارفرمایان
کارفرمایان همانند کارکنان باید مشمول بیمه شوند. حق بیمه کارفرمایان براساس قوانین، حدودا با حق بیمه کارمندان و یا کارگران یکسان می باشد. البته بیمه کارفرمایان مشمول بیمه بیکاری نخواهد شد. این تنها تفاوت بیمه کارفرمایان با بیمه اجباری می باشد.
آشنایی با بیمه بازنشستگی
یک نوع از بیمه وجود دارد که نسبت به انواع بیمه تامین اجتماعی از حق بیمه ی کمتری برخوردار شده است؛ چرا که تنها مزیت آن بیمه بازنشستگی است.
بازنشستگی، از کار افتادگی و فوت
نوع دیگر از بیمه تامین اجتماعی، بیمه بازنشستگی و فوت می باشد. به موجب این بیمه، فرد بعد از بازنشستگی و یا از کارافتادگی مبلغی به صورت ماهیانه دریافت می کند. علاوه بر این در صورت فوت، آن مبلغ ماهیانه به بازماندگانش ریخته می شود.
آشنایی با بیمه تکمیلی
بیمه تکمیلی به جهت دریافت خدمات درمانی رایگان ایجاد شده است. البته بیمه تکمیلی، دارای انواع دیگری از جمله: بیمه تکمیلی درمان گروهی، بیمه تکمیلی انفرادی و بیمه تکمیلی خانواده می باشد.
بیمه تکمیلی درمان گروهی می توان از سوی کارفرما برای کارمندان و یا کارکنان در نظر گرفته شود. البته برای دریافت مزیت های این بیمه، بیمه شوندگان باید سابقه بیمه اجباری داشته باشند.
بیمه تکمیلی انفرادی هم به صورت انفرادی انجام شده و مزیت های درمانی زیادی دارد.
بیمه تکمیلی خانواده هم همانطور که از اسمش مشخص است؛ مشمول کلیه اعضای خانواده می باشد. حق بیمه تکمیلی باید از سوی سرپرست خانواده پرداخت شود.
آشنایی با بیمه زنان خانه دار
یکی از جدیدترین نوع بیمه تامین اجتماعی، بیمه زنان خانه دار است. به موجب این بیمه، بانوانی که شاغل و مزد بگیر نبوده و خانه دار هستند؛ بسیار مناسب است. بیمه زنان خانه دار جز بیمه مشاغل آزاد محسوب می شود.
طبق ماده اساسی ۲ قانون بیمه تامین اجتماعی، حق بیمه به همان مبلغی گفته می شود که از سوی کارفرما و یا شخص شاغل به طور آزاد به سازمان بیمه تامین اجتماعی پرداخت می شود. در واقع حق بیمه به جهت استفاده از مزایای بیمه به صورت ماهیانه پرداخت می شود.
به طور کلی ۳۰ درصد از حقوق کارمند، کارگر و شخصی که برای کارفرما کار می کند؛ باید به عنوان حق بیمه به سازمان بیمه تامین اجتماعی پرداخت شود. از این ۳۰ درصد ۲۳ درصدش بر عهده کارفرما بوده و 7 درصد آن باید فرد بیمه شده می باشد.
حق بیمه کارفرمایان نیز مانند کارگران برابر با ۲۷ درصد حقوق است؛ در ضمن این حق بیمه نباید از حداقل دستمزد کارکنان کمتر و از حداکثر دستمزد آنان بیشتر باشد.
حق بیمه برای بیمه بازنشستگی و فوت ۱۸ درصد از کل حقوق در نظر گرفته شده است.
حق بیمه بازنشستگی 12 درصد از کل حقوق فرد می باشد.
بیمه زنان خانه دار به سه نوع کلی تقسیم می شود. نوع اول با حق بیمه بازنشستگی ۱۲ درصدی، نوع دوم با حق بیمه بازنشستگی و فوت ۱۴ درصد و نوع سوم با حق بیمه بازنشستگی، فوت و از کار افتادگی ۱۸ درصدی در نظر گرفته شده است.
تفکیک حق بيمه با توجه به خدمات بیمه تامین اجتماعی اجباری
- حق بيمه بازنشستگي:١٢٪
- حق بيمه فوت بعد از بازنشستگى:٢ ٪
- حق بيمه از كارافتادگي: ٤٪
- حق بيمه خدمات درمانى: ٩٪
- حق بيمه بيكارى: ٣٪
- حق بيمه مربوط به خدمات دیگر دولتی و درمانی خاص: ٣٪
آیا پرداخت بیمه از سوی کارفرما ضروری است؟
از نظر قانون، مسئول پرداخت بیمه کارمند و یا کارگر، کارفرما می باشد. اگر کارفرما در پرداخت بیمه کارکنان خود سهل انگاری کند و حق بیمه را نپردازد؛ قطعا از سوی سازمان بیمه تامین اجتماعی مشمول جریمه می شود.
بررسی حق بیمه برای شاغلان پاره وقت
برای آن دسته از افرادی که به صورت ساعتی فعالیت دارند؛ باید حق بیمه‌ی آن ها از سوی کارفرما پرداخت شود. به طور مثال معلم حق التدریسی، معلم های خصوصی مراکز آموزشی و منشی های پاره وقت باید مشمول بیمه شوند. برای بررسی حق بیمه ی آنان باید ساعت کاری آن ها را بررسی کرد و زمانی که به حقوق یک ماهه یک کارمند رسید؛ بیمه آن پرداخت شود.
اطلاعات لیست بیمه شوندگان
در لیست حق بیمه، بیمه شوندگان، کارفرمایان باید اطلاعات زیر را به صورت دقیق وارد نمایند.
- اطلاعات کارفرما
- اطلاعات محل کار
- نام ماهی که بیمه برای بیمه شونده رد می شود.
- روزهای کاری بیمه شونده
- میزان حقوق بیمه شونده
- مبلغ حق بیمه بیمه شونده
- میزان مبلغ پرداختی حق بیمه از سوی کارفرما
- میزان مبلغ پرداختی حق بیمه بیمه شونده
- تاریخ آغاز به کار و ترک کار بیمه شونده
- میزان استراحت های پزشکی بیمه شونده
مزیت های بیمه تامین اجتماعی چیست؟
کسانی که به دلیل پرداخت حق بیمه دارای کد بیمه می شوند و نام آن ها در لیست بیمه شدگان قرار می گیرد؛ از امتیازات و مزیت های متعددی برخوردار می شوند. از جمله مزیت های بیمه تامین اجتماعی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان استفاده از خدمات بیمه درمانی رایگان برای فرد بیمه شده و افراد سرپرستی(در حال حاضر سازمان بیمه تامین اجتماعی دارای ۸۱ بیمارستان، ۲۹۷ درمانگاه و ۱۰ هزار و ۸۶۹ تخت است که به طور صد در صد رایگان، خدمات درمانی را به بیمه شوندگان ارائه می دهند).
- امکان استفاده از بیمه بیکاری
- امکان دریافت حقوق مستمریبعد از بازنشستگی شخص
- امکان دریافت خدمات درمانی با هزینه های کمتر از برخی از درمانگاه ها، بیمارستان ها و … که زیر نظر سازمان تامین اجتماعی هستند.
- امکان استفاده از خدمات دندانپزشکی
- امکان استفاده از خدمات توانبخشی برای بیمه شدگانی که آسیب دیده اند.
- امکان دریافت کمک هزینه برای خرید و دریافت وسایل کمک پزشکی برای بیمه شدگان آسیب دیده
- امکان دریافت کمک هزینه خرید اروتز و پروتز، عینک طبی، سمعک و ویلچر
- امکان استفاده از کمک های بلاعوض در ازدواج بیمه شوندگان
- در صورت فوت فرد بیمه شده ، هزینه های کفن و دفن پرداخت شده و حقوق بیمه های پرداختی به بازماندگان تعلق می گیرد.
- امکان استفاده از بیمه بارداری برای بانوان فراهم می شود.
( باید اضافه کنیم که مزیت های گفته شده به نوع بیمه تامین اجتماعی بستگی دارد. به طور مثال مزیت بیمه بیکاری برای بیمه شدگان اجباری تعلق می گیرد. البته فرد فقط در صورت بیکار بودن و داشتن سابقه پرداخت حق بیمه می تواند از امتیازات بیمه بیکاری استفاده کند.)
لیست هزینه های درمانی خارج از تعهد سازمان تامین اجتماعی
- هزینه های مربوط به خدمات زیبایی صورت و بدن
- هزینه های مربوط به جبران خسارت های ناشی ازتصادفات
- هزینه های مربوط به جبران خسارت های ناشی از درگیری
- هزینه های درمان نازائی
- هزینه های مربوط به خسارت های ناشی از بلایای طبیعی همچون سیل و زلزله
- هزینه های مربوط به خسارت های جنگ و شورش
- هزینه های مربوط به خدمات پیشرفته پزشکی همچون کاشت حلزون
- هزینه های مربوط به خدمات خاص پزشکی مانند پیوند اعضاء
شرایط سنی افراد برای دریافت حقوق بیمه چقدر است؟
حداقل و حداکثر سن کارفرمایان، کارمندان و کارگران برای دریافت حقوق بیمه تامین اجتماعی به ترتیب ۱۸ و ۵۵ سال می باشد.
حداقل و حداکثر سن جهت ثبت نام بیمه زنان خانه دار تامین اجتماعی به ترتیب ۱۸ و ۵۰ سال است.
حداقل و حداکثر سن جهت ثبت نام بیمه خویش فرما تامین اجتماعی به ترتیب ۱۸ و ۵۰ سال است.
نحوه بررسی سابقه بیمه تامین اجتماعی به صورت اینترنتی
جهت مشاهده و بررسی سوابق پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی می توان به وب سایت sabeghe.tamin.ir مراجعه کرد. با ثبت نام و وارد کردن اطلاعات کامل همچون کد ملی، تلفن همراه و … می توان به صورت دقیق تعداد روزهای کارکرد، حقوق محاسبه شده و دیگر اطلاعات تکمیلی را مشاهده کرد. البته بعد از ثبت نام باید به مدت ۴۸ ساعت صبر کنید تا به اطلاعات خود دسترسی داشته باشید.
بررسی سوابق بیمه تامین اجتماعی
طبق قانون اداره کار، در صورتی که آقایان ۶۰ سال بانوان ۵۵ سال به بالا دارای ۲۰ سال سابقه باشند؛ قطعا مشمول حقوق بازنشستگی می شوند. اگر سابقه چنین افرادی از ۲۰ سال کمتر باشد؛ در صورت درخواست حقوق بیمه ماهیانه، بسته به میزان حق بیمه ای که پرداخت کرده اند؛ می توانند مشمول دریافت حقوق مستمری شوند.
همچنین اگر سابقه کاری چنین افرادی کمتر از ۱۰ سال باشد؛ حقوق بیمه تامین اجتماعی نسبت به میزان حق بیمه ای که پرداخت کرده اند به طور یکجا به شخص داده می شود.
افرادی هم که ۳۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه را دارند؛ می توانند بدون شرایط سنی، مشمول حقوق مستمری و بازنشستگی شوند.
